Προετοιμασία ξύλου για μικροσκοπική μελέτη

Για την πλήρη αναγνώριση ενός είδους ξύλου είναι απαραίτητη η γνώση της

δοµής του. Μπορούµε να αναγνωρίσουµε ένα είδος ξύλου χρησιµοποιώντας τα

µακροσκοπικά χαρακτηριστικά ή τα µικροσκοπικά χαρακτηριστικά του. 

Η µακροσκοπική αναγνώριση στηρίζεται ωστόσο και στα φυσικά

χαρακτηριστικά του ξύλου (π.χ. βάρος, χρώµα, σχεδίαση, οσµή, σκληρότητα), 

αλλά και στα µακροσκοπικά χαρακτηριστικά, ειδικά αυτά της εγκάρσιας

επιφάνειας (π.χ. ακτίνες, πρώιµο και όψιµο ξύλο, εγκάρδιο και σοµφό ξύλο, 

ρητινοφόροι αγωγοί, πόροι, κ.ο.κ.).

 Για τον εντοπισµό των φυσικών

χαρακτηριστικών του ξύλου, εκτός από τις αισθήσεις µας, χρησιµοποιούµε και

ορισµένα τέστ, όπως λ.χ. χάραξη της επιφάνειας του ξύλου µε το νύχι, 

αίσθηση του βάρους, κ.ά. Χρησιµοποιούµε επίσης και µικρό µεγεθυντικό

φακό µε τον οποίο παρατηρούµε λείες εγκάρσιες τοµές ξύλου, τις οποίες

δηµιουργούµε µε κοφτερό µαχαίρι ή ξυράφι. 

Αν θελήσουµε να παρατηρήσουµε το είδος και το µέγεθος των κυττάρων του

ξύλου, το είδος και τις λεπτοµέρειες των ακτίνων και των βοθρίων και άλλα

µικροσκοπικά χαρακτηριστικά του ξύλου, τότε πρέπει να χρησιµοποιήσουµε

το µικροσκόπιο (=απλό µικροσκόπιο) εφαρµόζοντας εργαστηριακές µεθόδους

προετοιµασίας λεπτών δειγµάτων. 

Ιδιαίτερες δυσκολίες παρουσιάζονται κατά την αναγνώριση ξύλου των

κλαδιών, των ριζών, του ξύλου που προσβλήθηκε από µύκητες ή βακτήρια, 

του ξύλου µε ανώµαλη δοµή, καθώς και του ξύλου που βρίσκεται σε τάφους

µέσα στο έδαφος ή σε ναυάγια πλοίων. Για τις περιπτώσεις αυτές

εφαρµόζονται ειδικές µέθοδοι και τεχνικές. 

Η αναγνώριση του ξύλου βρίσκει εφαρµογή στο εµπόριο, σε µονάδες

κατεργασίας ξύλου, στους καταναλωτές προκειµένου να επιλέξουν το

καταλληλότερο είδος για τις κατασκευές τους, σε επιστήµες, όπως λ.χ. 

αρχαιολογία, δενδροχρονολογία, εγκληµατολογία, κ.ά. 

ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ

Η µικροσκοπική παρατήρηση του ξύλου γίνεται είτε µε µικρές λεπτές τοµές

ξύλου ή µε αποϊνωµένο ξύλο (= λεπτέςίνες ξύλου). 

Η τεχνική δηµιουργίας τέτοιων µικροτοµών αποτελέιται από τα ακόλουθα

στάδια: 

Προετοιµασία ξύλου

 Τοµή

Χρώση

 Στερέωση µικροτοµών

1. ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΞΥΛΟΥ

Το ξύλο πρέπει να υποστεί µία διαδικασία µαλάκυνσης (=µαλάκωσης) 

προκειµένου να καταστεί δυνατή η δηµιουργία µικροτοµών ξύλου µε τη

βοήθεια ειδικής συσκευής. Τα κύρια στάδια της διαδικασίας µαλάκυνσης είναι

τα ακόλουθα: 

Πρώτα δηµιουργούµε µικρούς κύβους ξύλου διαστάσεων 1x1x1cm

κατά τέτοιο τρόπο, ώστε οι πλευρές του κύβου να αντιστοιχούν σε

ακτινική, εφαπτοµενική και εγκάρσια τοµή του ξύλου. Η εγκάρσια τοµή

είναι κάθετη προς τον άξονα του δένδρου, η ακτινική τοµή είναι κατά

µήκος τοµή, διέρχεται από την εντεριώνη και ακολουθεί την

κατεύθυνση µίας ακτίνας, ενώ η εφαπτοµενική τοµή είναι κατά µήκος

τοµή, δηλαδή κάθετη προς την εγκάρσια τοµή και εφάπτεται ενός

ετησίου δακτυλίου. Τα στοιχεία δοµής του ξύλου είναι διαφορετικά στις

τρεις αυτές τοµές. 

™ Στη συνέχεια εµβαπτίζουµε τους κύβους ξύλου πλήρως µέσα σε νερό ή

τους βράζουµε µε αποσταγµένο νερό σε κάψα pyrex µέχρις ότου τα

δείγµατα ενυδατωθούν και βυθισθούν. Με το βράσιµο αποµακρύνεται ο

αέρας από τα αγγεία. Καλύτερα αποτελέµατα έχουµε εάν το δείγµα

µεταφέρεται από το βραστό νερό σε κρύο νερό για λίγα λεπτά. 

™ Αποθηκεύουµε τα δείγµατα σε διάλυµα ίσων µερών γλυκερίνης και

αιθυλικής αλκοόλης ή γλυκερίνης, αιθυλικής αλκοόλης και νερού µε

αναλογία 1:2:3. 

Σε περιπτώσεις πολύ σκληρών ξύλων, η µαλάκυνση επιτυγχάνεται µε

υδροφθορικό οξύ (HF) ή µε διάλυµα υπεροξειδίου του υδρογόνου και οξικού

οξέος ή µε ατµό. 

Μέθοδος υδροφθορικού οξέος

Μετά την πλήρη διαβροχή των κύβων ξύλου, τους τοποθετούµε σε διάλυµα

υδροφθορικού οξέος και νερού σε αναλογία 2:1 ή 1:1, όπου παραµένουν για 2 

ηµέρες έως µερικές βδοµάδες, ανάλογα µε το είδος του ξύλου και την

περιεκτικότητά του σε πυρίτιο (λ.χ. για δρύ 2 ηµέρες, για ίταµο 4 ηµέρες, για

Teak 6 ηµέρες). Στη συνέχεια και αφού αποµακρύνουµε το πυρίτιο από την

επιφάνεια του ξύλου, τοποθετούµε τα δείγµατα σε µίγµα γλυκερίνης–

αλκοόλης για µερικές ηµέρες. Ο χειρισµός αυτός γίνεται µόνο στα πολύ

σκληρά ξύλα που περιέχουν πυρίτιο. 

Μέθοδος οξικού οξέoς και υπεροξειδίου του υδρογόνου

Τοποθετούµε τα δείγµατα σε γυάλινο δοχείο που περιέχει µίγµα οξικού οξέος

και υπεροξειδίου του υδρογόνου σε αναλογία 1:1 και είναι συνδεδεµένο µε

υδρόψυκτο συµπυκνωτή. Βράζουµε ήπια το υγρό για µία ώρα και στη

συνέχεια παίρνουµε τα δείγµατα του ξύλου, τα οποία καθαρίζουµε σχολαστικά

µε νερό και είναι έτοιµα για τοµές. Για πολύ σκληρά ξύλα, το βράσιµο διαρκεί

1 ½ ώρες ή και περισσότερο χρόνο. Συνέχιση του βρασµού πέραν του

κανονικού προκαλεί αποΐνωση του ξύλου. 

Μία άλλη µέθοδος µαλάκυνσης του ξύλου επιτυγχάνεται µε πρόσπτωση ατµού

στην επιφάνεια του δείγµατος κατά τη διάρκεια τοµής (µέθοδος ατµού). 

Άλλες χηµικές ουσίες που µπορούν να χρησιµοποιηθούν για µαλάκυνση του

ξύλου είναι οι ακόλουθες: 

• Θειϊκό οξύ, ζεστό 0,5-5% 

• Υδροξείδιο του καλίου (ΚΟΗ), ζεστό, 2-4% σε αλκοόλη

• Υδροξείδιο του νατρίου (ΝαΟΗ), ζεστό 0,5-5%, σε νερό

• ∆ιάλυµα αλκοόλης-γλυκερίνης

• Γλυκερίνη (χειρισµός ξύλου µε βράσιµο σε γλυκερίνη) 

• Υπεροξείδιο του υδρογόνου (Η202) 

• Φαινόλη σε 130–140οC 

• Ουρία σε 150–160οC

Οι διάφορες χηµικές ουσίες που χρησιµοποιούνται για µαλάκυνση του ξύλου, 

είναι δυνατό να προκαλέσουν διόγκωση και παραµόρφωση των ιστών, καθώς

και µεταβολή της χηµικής σύστασης του ξύλου σε µικρότερο ή µεγαλύτερο

βαθµό. Οι µεταβολές όµως αυτές δεν αλλάζουν τη δοµή και τη µορφολογία

των ξυλωδών κυττάρων και ιστών. 

Εάν επιθυµούµε να δηµιουργήσουµε τοµές ξύλου προσβεβληµένου από

µύκητες ή άλλους µικροργανισµούς, τότε πρέπει να εµποτίσουµε το δείγµα µε

παραφίνη ή συνθετική ρητίνη για να ισχυροποιήσουµε τους ευπαθείς ιστούς

του δείγµατος και να είναι δυνατή η κατεργασία τους για τοµή. 

Κλειδές αναγνώρισης του ξύλου

Η αναγνώριση του ξύλου ουσιαστικά βασίζεται στη διάκριση των κυριοτέρων

µακροσκοπικών και µικροσκοπικών χαρακτηριστικών του ξύλου που µπορούν

να απεικονίζονται κυρίως στην εµφάνιση της εγκάρσιας επιφάνειας (τοµής) 

του ξύλου. Σε πολλές περιπτώσεις, τα χαρακτηριστικά της ακτινικής ή της

εφαπτοµενικής επιφάνειας (γνωστά και ως σχεδίαση ή ‘νερά’ του ξύλου) 

µπορούν να βοηθήσουν τη διαδικασία της αναγνώρισης. 

Η αναγνώριση του ξύλου βασίζεται στη διάκριση των µακροσκοπικών

χαρακτηριστικών του ξύλου και στην εµφάνιση της εγκάρσιας επιφάνειας

(σόκορου) του ξύλου. Τα χαρακτηριστικά που µπορούν να βοηθήσουν είναι: 

ƒ η ύπαρξη ή όχι ρητινοφόρων αγωγών (ρετσίνι) (βλ. είδη πεύκων), 

ƒ το χρώµα του εγκάρδιου καιτο χρώµα του σοµφού ξύλου, 

ƒ η ύπαρξη χαρακτηριστικής σχεδίασης ή «νερών» του, 

ƒ το χρώµα ή οι διαφορές µεταξύ πρώιµου και όψιµου ξύλου. 

Σε ορισµένες περιπτώσεις, τα χαρακτηριστικά της ακτινικής ή της

εφαπτοµενικής επιφάνειας («νερά» του ξύλου) µπορούν να βοηθήσουν πάρα

πολύ, π.χ. η δρυς έχει νερά χρυσαλίδας, η οξιά έχει νερά βροχής, το πλατάνι

έχει νερά δαντέλας, κ.ο.κ. 

Ακόµα, η αναγνώριση του ξύλου µπορεί να βασιστεί και στη διάκριση των

φυσικών χαρακτηριστικών του ξύλου, δηλαδή στα παρακάτω στοιχεία: 

ƒ το βάρος του ξύλου (λ.χ. απλή ανύψωση µετο χέρι), 

ƒ τη µυρωδιά του ξύλου (λ.χ. πεύκα Æ ρετσίνι, κέδροςÆ άρωµα), 

ƒ τη σκληρότητα του ξύλου (λ.χ. µαλακό Æ λεύκη, πολύ σκληρό Æ ελιά). 

Η σωστή αναγνώριση απαιτεί, ωστόσο, πολύ καλή γνώση του ξύλου, των

φυσικών χαρακτηριστικών του και προϋποθέτει εκτός από τις καλές αισθήσεις

του ερευνητή (όραση, αφή, οσµή) και σχετική εµπειρία και προϋπηρεσία. 

Στον Πίνακα που ακολουθεί δίνονται πληροφορίες και εικόνες για τα

σπουδαιότερα είδη από τη µαλακή, τη σκληρή και την τροπική ξυλεία που

χρησιµοποιούνται στη χώρα µας. Η αναγνώριση του ξύλου µπορεί να γίνει

µετά από τη µελέτη και καταγραφή των κυριότερων χαρακτηριστικών του, 

δηλαδή: 

ƒ της πυκνότητας του ξύλου (βάρος), 

ƒ των χαρακτηριστικών γνωρισµάτων του στο σόκορο (χρώµα

εγκάρδιου, χρώµα σοµφού, σκληρότητα, πρώιµο / όψιµο) και

ƒ της σχεδίασης ή των «νερών» του ξύλου. 

Η επιτυχηµένη αναγνώριση των µικροσκοπικών και µακροσκοπικών

χαρακτηριστικών του ξύλου απαιτεί, ωστόσο, την καλή γνώση της δοµής του

ξύλου, ενώ η διάκριση των φυσικών χαρακτηριστικών του ξύλου, εκτός από

τις καλές αισθήσεις του Ερευνητή, κυρίως της όρασης, της αφής και της οσµής

του, µπορεί να απαιτεί και τη σχετική εµπειρία (προϋπηρεσία). 

Ονοματολογία του ξύλου

Προτού, ωστόσο, ξεκινήσουµε την αναφορά µας στα της αναγνώρισης του

ξύλου, αξίζει το κόπο να σταθούµε στην ονοµατολογία του ξύλου για να

διευκολυνθεί έτσι η προσπάθειά µας. 

Η ονοµατολογία, οι ονοµασίες δηλαδή των διάφορων ειδών ξύλου, γίνεται

στην πράξη µε τη χρήση τριών ονοµάτων. Έτσι κάθε ξύλο έχει τα εξής

ονόµατα: 

ƒ κοινό όνοµα

ƒ εµπορικό όνοµα

ƒ βοτανικό όνοµα

Σε ορισµένα είδη είναι δυνατόν να υπάρχει η ίδια κοινή και εµπορική

ονοµασία. Τα κοινά ονόµατα είναι αυτά που έχουν δοθεί στα ξύλα και

χρησιµοποιούνται συχνά από τους ανθρώπους. Τα εµπορικά ονόµατα των

ξύλων καθιερώθηκαν στις εµπορικές συναλλαγές και σχεδόν πάντοτε

περιέχουν τα κοινά ονόµατα. Πολλά από τα εµπορικά ονόµατα έχουν δοθεί

από τους εµπόρους στην προσπάθειά τους να διαδώσουν και να καταστήσουν

δηµοφιλή τα διάφορα είδη ξύλου. Το βοτανικό όνοµα, που είναι το

επιστηµονικό όνοµα του ξύλου, είναι πάντοτε ένα και µοναδικό. Το βοτανικό

όνοµα είναι στη λατινική γλώσσα και καθορίζει τη βοτανική οικογένεια και το

βοτανικό είδος του δέντρου από το οποίο προέρχεται το ξύλο.

Πρέπει να γνωρίζουµε ότι η χώρα µας είναι χώρα ελλειµµατική σε ξύλο. Οι

περισσότερες ποσότητες ξυλείας σήµερα εισάγονται από το εξωτερικό. Τα

περισσότερα ελληνικά δάση στις µέρες µας είναι «µη παραγωγικά» δάση, που

παράγουν κυρίως καυσόξυλα και µόνον µικρές ποσότητες τεχνικής ξυλείας, 

ξυλείας δηλαδή µε καλή ποιότητα και χωρίς σφάλµατα. 

Στο εµπόριο, τα ξύλα που προέρχονται από ελληνικά δάση (εγχώρια ξύλα) 

είναι κυρίως µαύρη πεύκη, οξιά, ελάτη και λεύκη (από φυτείες). 

Παλαιότερα,  παράγονταν σηµαντικές ποσότητες και από άλλα είδη ξύλου, όπως π.χ. 

καστανιά, καρυδιά, φράξος (δεσποτάκι), φτελιά (καραγάτσι), λευκόδερµη

πεύκη (ρόµπολο), αρκέυθο (κέδρο), σφενδάµι, φιλύρα (φλαµούρι) και

κυπαρίσσι. Τώρα, τα είδη αυτά είναι σπάνια, θεωρούνται ως «πολύτιµα» και

τα περισσότερα στην ελληνική αγορά είναι εισαγόµενα. 

Τα ξύλα, όπως γνωρίζετε, χωρίζονται σε δύο µεγάλες κατηγορίες: στα

κωνοφόρα ξύλα και στα πλατύφυλλα ξύλα. 

Στο εµπόριο τα ξύλα αυτά είναι

γνωστά µε τις ονοµασίες «µαλακή ξυλεία» (ξύλο κωνοφόρων) και «σκληρή

ξυλεία» (ξύλο πλατυφύλλων). Ξύλο που προέρχεται από τις χώρες της

Αφρικής και της Νοτιοανατολικής Ασίας ονοµάζεται «τροπική ξυλεία». 

Μαλακή ξυλεία είτε ως λευκή ξυλεία είτε ως κόκκινη ξυλεία εισάγεται σήµερα

από τη Σουηδία, τη Φινλανδία, τη Ρουµανία, την Τσεχία, τη Ρωσία και άλλες

χώρες. Επίσης, εισάγεται σκληρή ξυλεία, όπως π.χ. οξιά, δρυς, καρυδιά, 

καστανιά, φλαµούρι και άλλα από τη Ρωσία, τη Σερβία, την Τσεχία, τη

Ρουµανία, τη Βουλγαρία και τις χώρες της Βαλτικής. Από τις χώρες της Ν.Α.

Ασίας (Ινδονησία, Μαλαισία) εισάγονται µεράντι, teak, κ.ά., ενώ από την

Αφρική εισάγονται ιρόκο, µαόνι, σαπέλε, αφρικανική καρυδιά, οκουµέ, 

αγιούς, µπέτε, νιαγκνόν, αµπούρα, κ.ά. Από τη Β. Αµερική (ΗΠΑ, Καναδάς) 

εισάγεται ξυλεία ερυθρελάτης, oregon pine, pitch pine, κερασιάς, σφενδαµιού

λεύκης και σηµύδας.

Εφαρµογές των ειδών ξύλου στην ελληνική αγορά

Η χώρα µας είναι ελλειµµατική σε ξύλο. Έτσι, οι µεγαλύτερες ποσότητες ξυλείας σήµερα

εισάγονται από το εξωτερικό. Τα περισσότερα ελληνικά δάση στις µέρες µας είναι «µη

παραγωγικά» δάση που παράγουν κυρίως καυσόξυλα και µόνο µικρές ποσότητες τεχνικής

ξυλείας, δηλ. ξυλείας µε καλή ποιότητα και χωρίς σφάλµατα. Στο εµπόριο, τα είδη που

προέρχονται από τα ελληνικά δάση είναι κυρίως ελάτη, οξιά, µαύρη πεύκη και λεύκη (από

φυτείες). Παλαιότερα παράγονταν αρκετές ποσότητες και από άλλα είδη ξύλου, π.χ. 

καστανιά, καρυδιά, κυπαρίσσι, φράξο (δεσποτάκι, µέλιο), φτελιά (καραγάτσι), λευκόδερµη

πεύκη (ρόµπολο), άρκευθο (κέδρο), σφενδάµι (κελεµπέκι) και φιλύρα (φλαµούρι). 

Σήµερα τα είδη αυτά είναι σπάνια και τα περισσότερα στην ελληνική αγορά είναι εισαγόµενα. 

Τα είδη ξύλου χωρίζονται σε δύο µεγάλες κατηγορίες: στα κωνοφόρα και στα πλατύφυλλα

ξύλα. Στην αγορά, τα ξύλα αυτά είναι γνωστά µε τις ονοµασίες «µαλακή ξυλεία» (ξύλο

κωνοφόρων) και «σκληρή ξυλεία» (ξύλο πλατυφύλλων). Ξύλο που προέρχεται από τις

χώρες της ∆υτικής και Κεντρικής Αφρικής, της Λατινικής Αµερικής και της Νοτιοανατολικής

Ασίας ονοµάζεται τροπική ξυλεία. Μαλακή ξυλεία εισάγεται σήµερα κυρίως από τη Σουηδία, 

τη Φινλανδία, τη Ρουµανία, τη Ρωσία, τη Βουλγαρία, την Αυστρία, τη Γερµανία, τη Σλοβακία

και άλλες χώρες. Πολλές φορές χρησιµοποιείται και ο όρος «λευκή ξυλεία» όταν στο

εµπόριο αναφερόµαστε σε ξυλεία ελάτης και ερυθρελάτης προέλευσης κυρίως από τη Ρωσία

(Ρωσική ξυλεία). 

Επίσης, στη χώρα µας εισάγεται σκληρή ξυλεία, όπως οξιά, δρυς, καρυδιά, 

καστανιά, φλαµούρι, κερασιά, σφενδάµι, σηµύδα κ.α. από τη Ρωσία, τη Σερβία, την Τσεχία, 

τη Ρουµανία, τη Σλοβενία και τις χώρες της Βαλτικής. Από τις χώρες της Ν.Α. Ασίας

(Ινδονησία, Μαλαισία) εισάγονται τα είδη Meranti, Bangkirai, Merbau, Teak, ενώ από την

Αφρική εισάγονται Iroko, Mahogany, Sapele, Ajous, Bete, Limba (Fraké), Niangon, Abura 

(Bahia), Doussie, Azobé κ.α. Από τη Βόρεια Αµερική (ΗΠΑ, Καναδάς) εισάγεται ξυλεία

ψευδοτσούγκας (Oregon pine), πεύκης (Pitch pine), κερασιάς, σφενδαµιού, λεύκης, yellow 

poplar (δεν είναι λεύκη) κ.α. Τα τελευταία χρόνια γίνονται περιορισµένες εισαγωγές και από

την Αυστραλία.

Τα προϊόντα που µπορούµε να παράγουµε σήµερα από ξύλο µε µηχανική ή χηµική

κατεργασία ξεπερνούν τα 2.000. Κυριότερο προϊόν στις αναπτυγµένες χώρες του πλανήτη

είναι το χαρτί, ενώ στις φτωχές χώρες της Αφρικής και της Ασίας, η βασική χρήση του

ξύλου είναι ως καύσιµη ύλη (καυσόξυλα). Στις διάφορες ξυλοκατασκευές και προϊόντα που

συναντάµε σήµερα στη χώρα µας χρησιµοποιείται κυρίως πριστή ξυλεία, δηλ. σανίδια, 

µαδέρια, καδρόνια, δοκάρια και κολόνες. Αυτές οι κατασκευές µπορεί να είναι είτε δοµικές, 

είτε έπιπλα, είτε άλλες ξυλουργικές κατασκευές, αντικείµενα, εργαλεία ή εφαρµογές στην

ξυλοναυπηγική. Ενδεικτικά αναφέρονται: στέγες, πατώµατα, ταβάνια, µπαλκόνια, σκάλες, 

ξύλινα σπίτια, θερµοκήπια, ξυλότυποι, ξυλοκατασκευές υπαίθρου, περιφράξεις, 

ηχοπετάσµατα, στρωτήρες, έπιπλα, µέσα συσκευασίας και πολλά άλλα. 

Οι παράγοντες που

επηρεάζουν τη χρήση ενός είδους ξύλου σε µία κατασκευή - εφαρµογή µπορεί να

σχετίζονται µε οικονοµικούς, τεχνικούς ή και αισθητικούς λόγους. Κρίσιµη σηµασία µπορεί

να έχουν ορισµένες ιδιότητες του ξύλου, π.χ. η σκληρότητα, το βάρος (πυκνότητα), η

φυσική διάρκεια (ανθεκτικότητα) στις κλιµατικές συνθήκες, την υγρασία, τους µύκητες και

τα έντοµα, η σταθερότητα διαστάσεων στις µεταβολές της υγρασίας κ.α. 

Σε κάθε περίπτωση, η γνώση των ιδιοτήτων του ξύλου είναι απαραίτητη τόσο από

τεχνολογική όσο και από πρακτική άποψη. Κι αυτό γιατί η ακριβής γνώση των ιδιοτήτων του

ξύλου βοηθά τον νέο Σχεδιαστή & Τεχνολόγο ξύλου και επίπλου να καταλάβει τη

συµπεριφορά του ξύλου ως υλικού. 

Γιατί απλά οι κατασκευές και τα προϊόντα ξύλου που

συναντάµε στην αγορά αλλά και καθηµερινά γύρω µας δείχνουν τη στενή σχέση που

υπάρχει µεταξύ των ιδιοτήτων του ξύλου και των δυνατοτήτων του ως δοµικό & 

κατασκευαστικό υλικό ή υλικό επιπλοποιίας. Αναµφίβολα, η επιλογή του κατάλληλου είδους

ξύλου για µία συγκεκριµένη χρήση - εφαρµογή προϋποθέτει την παραπάνω γνώση.

Περιφράξεις με ξύλο

Πρόκειται για περιφράξεις με αισθητική

κυρίως εμφάνιση και κατασκευή ασφα-

λείας, από συντηρημένα ξύλα εξωτερι-

κής χρήσης. Διακρίνονται σε:

• Περίφραξη απλής οριοθέτησης.Ηπε-

ρίφραξη αυτού του είδους χρησιμο-

ποιείται για την οριοθέτηση του

χώρου, είναι χαμηλή και δεν ενδείκνυ-

ται ως εξωτερική περίφραξη αυλής.

• Διάφανη περίφραξη. Η περίφραξη

αυτή είναι στο κανονικό ύψος, περίπου

1 με 1,50 m. Τα υλικά κατασκευής επι-

τρέπουν την οπτική επικοινωνία.

• Αδιάφανή περίφραξη. Η αδιαφανής

περίφραξη είναι ψηλή, και η κατα-

σκευή της δεν επιτρέπει να δούμε από

την άλλη μεριά.

• Περίφραξη ασφαλείας. Η περίφραξη

ασφαλείας χρησιμοποιείται για να

προστατεύσει την αυλή και την κατοι-

κία. Είναι ψηλή και βαριάς κατασκευής.

Ένας φράκτης μπορεί να κατασκευαστεί

για διακοσμητικούς λόγους ή για την

οριοθέτηση και ασφάλεια της κατοικίας

ή του οικοπέδου. Ανάλογα με τα υλικά

και την τεχνολογία κατασκευήςτους δια-

κρίνουμε τους ακόλουθους τύπους περι-

φράξεων για κατοικίες.

α. Περίφραξη από προκατασκευα-

σμένα πάνελ πριστής ξυλείας

Αυτό το είδος περίφραξης αποτελείται

από έτοιμα πάνελ, τα οποία τοποθετού-

νται το ένα δίπλα στο άλλο και δημιουρ-

γούν τον φράκτη. Ανάμεσα σε δύο

προκατασκευασμένα πάνελ στερεώνεται

ξύλινη (ή και μεταλλική) κολόνα, για αύ-

ξηση της σταθερότητας. Απαιτείται ιδιαί-

τερη προσοχή στην επιλογή της ποιότητας

και του τύπου των πάνελ, ειδικά για πε-

ριοχές με δυνατό αέρα και για επικλινείς

περιφράξεις.

Το πιο κοινό πάνελ, αποτελείται από αξε-

φάρδιστες σανίδες, οι οποίες επικαλύ-

πτουν η μία την άλλη και καρφώνονται ή

βιδώνονται σε κάθετες σανίδες ή κολονά-

κια στήριξης.

β. Φράκτες με ξύλινη πλέξη

Αυτός ο τύπος φράκτη αποτελείται από

λεπτές σανίδες ξύλου πάχους 10 έως 14

mm, που περνιούνται εναλλάξ από κάθε-

τες σανίδες, διαμορφώνονταςτη σχεδίαση

του πλεκτού καλαθιού. Το βασικό μειονέ-

κτημα αυτού του είδους, είναι η έλλειψη

σταθερότητας. Επίσης ανάμεσα από τις

σανίδες μπορεί να υπάρξουν κενά, μέσα

από τα οποία οι περαστικοί μπορούν να

δουν την αυλή μας.

Μια παραλλαγή αυτού του τύπου φαίνε-

ται στην Εικόνα 2, όπου οι λεπτές σανίδες

δεν είναι πλεγμένες, αλλά μας δίνεται

αυτή η εντύπωση. Με τον τρόπο αυτό δεν

παρουσιάζονται κενά στον φράκτη.

γ. Δικτυωτός φράκτης

Ο φράκτης αυτός χρησιμοποιείται είτε

μόνος του, είτε στερεώνεται επάνω σε

έναν ήδη υπάρχοντα φράκτη ή κράσπεδο

(τοιχείο), για να αυξήσει το ύψοςτου. Τον

βρίσκουμε με ορθογώνια ή ρομβοειδή

σχεδίαση . Μια καλή εφαρμογή

του είναι ως περίφραξη πέργκολας.

δ. Φράκτες από κάθετες σανίδες

Είναι ένας συμπαγής και ανθεκτικός φρά-

κτης. Αποτελείται συνήθως από κατακό-

ρυφες σανίδες πλάτους 10-15 cm.

Είναι πιο σταθερός από τους άλλους δύο

τύπους,τον καρφωτό και αυτόν με ξύλινη

πλέξη. Είναι κατάλληλος για περιπτώσεις

που θέλουμε ανθεκτικό φράκτη και απο-

μόνωση. Είναι όμως πιο ακριβός.

ε. Καλαμωτός φράκτης

Η κατασκευή του φράκτη γίνεται από

λεπτά κλαδιά ιτιάς, λυγαριάς ή μουριάς

και καλάμια, που πλέκονται μεταξύ τους

και δημιουργούν έναν παραδοσιακόφρά-

κτη.Αυτός ο τύπος πάνελ είναι αρκετά εύ-

καμπτος, πράγμα που μας επιτρέπει να

δημιουργήσουμε διάφορα σχέδια με κα-

μπύλες. Αποτελεί ιδανική λύση

αξιοποίησης των κλαδιών των δέντρων

αυτών.

στ. Φράκτης από ολόσωμους

πασσάλους ή σανίδες

Ο τύπος αυτός φράκτη κατασκευάζεται

και σε μορφή πάνελ, αλλά και από ξε-

χωριστά προκατασκευασμένα κομμά-

τια. Τα πάνελ μπορεί να είναι

ορθογώνια, με καμπύλη πλευρά ή

κυρτά. Τα δύο τελευταία μπορούν να

χρησιμοποιηθούν και μαζί, δημιουρ-

γώντας στην κορυφή τους ένα κύμα.

Ως πρώτη ύλη χρησιμοποιούνται πάσ-

σαλοι μικρής διαμέτρου τοποθετημένοι

κατακόρυφα ο ένας δίπλα στον άλλο.  παρουσιάζει κλασικό

τύπο περίφραξης από κατακόρυφες

μορφοποιημένες σανίδες στερεωμένες

πάνω σε οριζόντιες τραβέρσες σε από-

σταση 10 έως 15 cm η μία από την

άλλη. Ανά 1,5 με 2 m τοποθετούνται

ξύλινα μορφοποιημένα κολονάκια που

ενισχύουν την όλη κατασκευή .

2. Περιφράξεις για οικόπεδα -

αγροτεμάχια

Οι περιφράξεις για οικόπεδα και αγρο-

τεμάχια είναι συνήθως απλές κατα-

σκευές για τις οποίες δεν έχει σημασία

η αισθητική εμφάνιση της περίφραξης,

καθώς σκοπός της είναι η οριοθέτηση

και η ασφάλεια του χώρου. Ο πιο συ-

νηθισμένος τύπος που χρησιμοποιεί-

ται, είναι μορφοποιημένα ξύλινα

κολωνάκια ή πάσσαλοι και σύρμα. Η κατασκευή ενός φράκτη αυτού

του τύπου είναι απλή: Ανοίγουμε τρύ-

πες στο έδαφος με ειδικό τρυπάνι, τοποθετούμε χαλίκι στον πάτο της

τρύπας, και βάζουμε τον πάσσαλο

μέσα, σε κατακόρυφη θέση. Για μεγα-

λύτερη σταθερότητα ρίχνουμε τσι-

μέντο. Έπειτα καρφώ- νουμε το σύρμα

στους πασσάλους. Μια παραλλαγή

είναι ο αγροτικός φράκτης ,

όπου χρησιμοποιούμε αγροτικούς

στύλους ή πασσάλους.

Είδη συνδέσμων ξύλου τύπου βλήτρου

Τα απλούστερα και συνηθέστερα μέσα συνδέσεως (σύνδεσμοι) των ξύλων και των προϊόντων του

ξύλου είναι οι σύνδεσμοι (fasteners) τύπου βλήτρου. Τέτοιοι είναι οι ήλοι (καρφιά, nails), τα

δίκαρφα (ήλοι με μορφή συνδετήρα, staples), οι βίδες (screws), οι κοχλίες (μπουλόνια, bolts) και τα

βλήτρα (dowels). Σε πολλές εφαρμογές συνδυάζονται με μεταλλικά ελάσματα, μεταλλικές

προσαρμογές διαφόρων τύπων (timber engineering hardware) αλλά και με κομβοελάσματα από

μέταλλο (metal plates, punched metal plates) ή και από αντικολλητή ξυλεία (plywοod gussets). 

Στα ακόλουθα δίδονται κάποιες γενικές απαιτήσεις που θα πρέπει να τηρούνται κατά την εφαρμογή

αυτών των συνδέσμων, όπως επίσης και κανόνες υπολογισμού της φέρουσαςικανότητάς τους κυρίως

για τις δύο συνηθέστερες περιπτώσεις συνδέσεως, της μονότμητης και της συμμετρικής δίτμητης όταν φορτίζονται εγκάρσια.

Σε κάθε σύνδεση, η διάταξη και τα μεγέθη των συνδέσμων, οι αποστάσεις μεταξύ τους καθώς και οι

αποστάσεις από τις πλευρές και το άκρο του ξύλου πρέπει να επιλέγονται έτσι ώστε να εξασφαλίζεται

η αναμενόμενη αντοχή και δυσκαμψία της συνδέσεως. 

Θα πρέπει να ελέγχεται η συμβατότητα

συνδέσμων διαφόρων τύπων που χρησιμοποιούνται σε μία σύνδεση, και επίσης η συμβατότητα

συνδέσεων με διαφορετικές δυσκαμψίες στις διάφορες τμήσεις μιας πολύτμητης συνδέσεως, 

δεδομένου ότι η μέγιστη αντοχή που προκύπτει από τις σχέσεις που εκτίθενται κατωτέρω δεν

αποδίδεται για τις ίδιες στάθμες παραμόρφωσης. Αυτό έχει ενδεχομένως ως αποτέλεσμα κάποιοι

σύνδεσμοι να φτάνουν στο όριο της αστοχίας τους πριν άλλου τύπου σύνδεσμοι να έχουν φορτισθεί

στο σύνολο της αντοχής τους.

Γενικές απαιτήσεις για βίδες


Γενικά απαιτείται προδιάτρηση για τις βίδες για τους ίδιους λόγους όπως και για τους ήλους.
Εξαίρεση αποτελούν οι βίδες με διάμετρο λείου στελέχους d ≤ 6 mm που χρησιμοποιούνται σε ξυλεία
κωνοφόρων (μαλακή ξυλεία) οπότε και ο κίνδυνος σχισίματος του ξύλου θεωρείται μικρός. Σε ξυλεία
κωνοφόρων η διάμετρος της οπής προδιατρήσεως που αντιστοιχεί στο μήκος του σπειρώματος πρέπει να έχει διάμετρο ίση περίπου με το 70% της διαμέτρου του λείου τμήματος.


Οι κοχλίες αποτελούν συνδετικό μέσο το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κατασκευές που
μπορούν να αποσυναρμολογηθούν και να επανασυναρμολογηθούν. Οι κοχλίες συνήθως
τοποθετούνται σε προδιατρημένες οπές με διάμετρο μεγαλύτερη από την αντίστοιχη του κοχλία. Η
διάμετρος της οπής στο ξύλο πρέπει να είναι μεγαλύτερη από την διάμετρο του κοχλία έως και 1 mm.
Η διάμετρος της αντίστοιχης του κοχλία οπής σε χαλύβδινη πλάκα, δεν θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη
από 2 mm ή από το 0,1d (όποιο είναι μεγαλύτερο) όπου d η διάμετρος του κοχλία.
Επειδή κατά την καταπόνηση της συνδέσεως, ακόμη και όταν αυτή ασκείται εγκάρσια στους
συνδέσμους, υπάρχει τάση εξολκεύσεώς τους (βλ. παρακάτω «φαινόμενο περιδέσεως»), τα προέχοντα
τμήματα του κοχλία ενδεχομένως να ασκήσουν θλιπτικές δυνάμεις κάθετα στις ίνες στα πλευρικά
ξύλα. Για τον λόγο αυτό και με σκοπό την κατανομή της δυνάμεως σε μεγαλύτερη επιφάνεια, κάτω
από την κεφαλή και το περικόχλιο των κοχλιών θα πρέπει να τοποθετούνται ροδέλες πλευράς ή
διαμέτρου τουλάχιστον 3d και πάχους τουλάχιστον 0,3d. Οι ροδέλες θα πρέπει να έχουν πλήρη
επιφάνεια έδρασης.
Κάποιες φορές τα χρησιμοποιούμενα ξύλα έχουν ποσοστό περιεχομένης υγρασίας (Π.Π.Υ.)
μεγαλύτερο από εκείνο που θα αποκτήσουν και αντιστοιχεί στις συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας
του κτηρίου που θα τοποθετηθούν. Αυτό θα πρέπει γενικώς να αποφεύγεται ή έστω να περιορίζεται.
Οι μεταβολές του ποσοστού περιεχομένης υγρασίας έχουν ως αποτέλεσμα τη μεταβολή των
διαστάσεων των ξύλινων μελών κυρίως κάθετα στις ίνες. Στην περιοχή των συνδέσεων με
συνδέσμους τύπου βλήτρου αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη επί πλέον τάσεων με αρκετά δυσμενή αποτελέσματα (ρωγμές σκισίματα). Μπορεί επίσης να οδηγήσουν στη χαλάρωση
συνδέσμων που τοποθετούνται με σύσφιξη, όπως οι κοχλίες και οι βίδες πεπλατυσμένης κεφαλής
(στριφώνια).

Θερμικά τροποποιημένο ξύλο

Μια περίπτωση θερμικά τροποποιημένης ξυλείας αποτελεί η καινοτόμος 

τεχνολογία Plato®

που αναπτύχθηκε στην Ολλανδία και κατοχυρώθηκε με δίπλωμα 

ευρεσιτεχνίας με το εμπορικό όνομα Plato®Wood. Η μέθοδος αυτή τροποποιεί 

θερμικά το ξύλο με θερμότητα και ατμό, χωρίς τη χρήση χημικών ουσιών 

επιτρέποντας έτσι τη βελτίωση ειδών ξύλου, π.χ. ερυθρελάτη, πεύκο, λεύκη, οξιά, 

σημύδα. Η παραγόμενη ξυλεία φέρει οικολογικό σήμα και είναι εξαιρετικά υψηλής 

ποιότητας.

Η τεχνολογία του θερμικά τροποποιημένου ξύλου Plato®Wood βασίζεται στα 

ακόλουθα τέσσερα στάδια:

- Στάδιο υδροθερμόλυσης, στο οποίο η ξυλεία θερμαίνεται στους 150-180°C υπό 

ατμό και σε αυξανόμενη πίεση (6 έως 8 atm) για διάστημα 5 ωρών. Το στάδιο 

αυτό απαιτεί ξυλεία ελαφρώς ξηραμένη στον αέρα, (περιεχόμενη υγρασία 

περίπου 15-20%). Οι ημικυτταρίνες του ξύλου στο στάδιο αυτό αποδομούνται 

μερικώς και η λιγνίνη «ενεργοποιείται». Ωστόσο, η κυτταρίνη παραμένει 

ανέπαφη, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για τη διατήρηση των μηχανικών 

ιδιοτήτων του Plato®Wood σε υψηλό επίπεδο. 

- Στάδιο ξήρανσης, το οποίο γίνεται σε κοινό βιομηχανικό ξηραντήριο. Η ξυλεία 

ξηραίνεται μέχρι ένα επίπεδο περιεχόμενης υγρασίας 8-10%. Το στάδιο αυτό 

διαρκεί αρκετές ημέρες (από 5 ημέρες μέχρι και 3 εβδομάδες).

- Στάδιο τροποποίησης, κατά το οποίο η ξυλεία τροποποιείται θερμικά στους 

150-190°C σε ένα ξηρό περιβάλλον για χρονικό διάστημα 12-16 ωρών. Χημικές 

αντιδράσεις συμβαίνουν μέσα στο ξύλο, οι αλδεΰδες που σχηματίστηκαν κατά 

το πρώτο στάδιο αντιδρούν με την ήδη «ενεργοποιημένη» λιγνίνη με 

αποτέλεσμα την δημιουργία νέων, δυνατών χημικών δεσμών. Το στάδιο αυτό 

έχει ως αποτέλεσμα τη σταθερότητα των διαστάσεων του ξύλου και δίνει στο 

τέλος ξυλεία με ποσοστό υγρασίας περίπου 1%! 

- Στάδιο κλιματισμού, κατά το οποίο το Plato®Wood κλιματίζεται όπως και η 

κοινή ξυλεία ξηραντηρίου ανάλογα με τις συνθήκες που πρόκειται να 

χρησιμοποιηθεί (ΠΠΥ = 6 έως 10%). Το στάδιο αυτό διαρκεί περίπου 3 ημέρες.

Φυσικές ιδιότητες: Η πυκνότητα του Plato®Wood είναι περίπου 10% χαμηλότερη σε 

σύγκριση με το μη τροποποιημένο ξύλο, γεγονός που οφείλεται στην υδρόλυση 

συστατικών κατά τα στάδια παραγωγής του αλλά και στην «εξάτμιση» των 

εκχυλισμάτων του. Η υγροσκοπικότητα του Plato®Wood (ρίκνωση & διόγκωση) 

μειώνεται με συνέπεια τη βελτίωση της διαστασιακής του σταθερότητας. Ενδεικτικά 

αναφέρεται ότι ξύλο Plato®Wood πεύκης έχει σημείο ινοκόρου περίπου 15%, ενώ το

ίδιο μη τροποποιημένο ξύλο έχει 27-30%. Επίσης, η ξυλεία παρουσιάζει τιμή 

αντιρρίκνωσης (εναλλακτικός τρόπος μέτρησης της διαστασιακής σταθερότητας) 

50%. Πρόσθετα, το Plato®Wood είναι λιγότερο ανισότροπο, καθώς η διαφορά 

μεταξύ εφαπτομενικής και ακτινικής ρίκνωσης και διόγκωσης είναι σημαντικά 

μικρότερη.

Ανθεκτικότητα σε βιολογικούς παράγοντες: H ανθεκτικότητα των ελάχιστα 

ανθεκτικών ειδών (ερυθρελάτη, πεύκη, λεύκη, σημύδα) βελτιώνεται σημαντικά 

(κλάση ανθεκτικότητας 1-3). Η βιολογική ανθεκτικότητα των Plato®Wood πεύκης και 

ερυθρελάτης σε μύκητες είναι αντίστοιχα 6-7 φορές μεγαλύτερη σε σχέση με αυτή 

του μη τροποποιημένου. Είναι χαρακτηριστικό ότι Plato®Wood ερυθρελάτης 

προσφέρεται με εγγύηση 15 ετών όσον αφορά την ανθεκτικότητα σε βιολογικούς 

παράγοντες και τη διαστασιακή του σταθερότητα.

Εκτεταμένη ανάλυση του κύκλου ζωής του Plato®Wood και των ανταγωνιστικών του 

προϊόντων (εμποτισμένη ξυλεία, Meranti, PVC, αλουμίνιο, χάλυβα) σε μορφή απλών 

και σύνθετων προϊόντων (κασώματα παραθύρων) απέδειξε ότι το Plato®Wood 

παρουσιάζει σημαντικά υψηλότερα περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα. Η ανάλυση 

αφορούσε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής του κάθε προϊόντος, όπως κόστος 

παραγωγής και μεταφοράς, χρήση και απαλλαγή του προϊόντος, καθώς και 

περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Κατά τη διάρκεια παραγωγής του Plato®Wood, τα 

αέρια που απελευθερώνονται είναι λιγότερα συγκριτικά με αυτά κατά τη διάρκεια 

παραγωγής ανταγωνιστικών υλικών. Μετά το τέλος του κύκλου ζωής του μπορεί να 

χειρισθεί όπως το μη τροποποιημένο ξύλο.

Η ξυλεία Plato®Wood χρησιμοποιείται σήμερα σε κατασκευές εξωτερικού χώρου, 

κυρίως σε έπιπλα κήπου, φράχτες, ξυλεπενδύσεις σε κτίρια, δάπεδα τύπου decking, 

υπόστεγα, εξωτερικές πόρτες και παράθυρα.

Η ξυλεία Plato®Wood παράγεται στην πόλη Άρνεμ της Ολλανδίας και τα δικαιώματα 

χρήσης και προώθησης της τεχνολογίας ανήκουν στην εταιρεία Plato International 

Technology BV. H συνολική ετήσια παραγωγή είναι σήμερα 24.000 κ.μ., ενώ 

εξάγεται στο Βέλγιο και τη Γερμανία. Το Plato®Wood έχει κατοχυρωθεί με 

παγκόσμιο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και επομένως η χρήση της τεχνολογίας του 

απαιτεί την εξασφάλιση σχετικής άδειας.

Οικολογική ξυλεία νέας τεχνολογίας στην Ελληνική Αγορά

Το μεγάλο κόστος απόκτησης φυσικά ανθεκτικών ξύλων αλλά και οι επικίνδυνες 

τόσο για την ανθρώπινη υγεία όσο και για το περιβάλλον εμποτιστικές ουσίες για 

την προστασία του οδήγησαν στην ανάγκη για εύρεση νέων «πράσινων» 

τεχνολογιών ξύλου.

Στόχος αυτών των περιβαλλοντικά φιλικών τεχνολογιών είναι η παραγωγή 

προϊόντων ξύλου με βελτιωμένες ιδιότητες ως προς την ανθεκτικότητα, όμοιες μ' 

αυτές του φυσικά ανθεκτικού ή εμποτισμένου ξύλου.

Οι σημαντικότερες νέες τεχνολογικές λύσεις για την παραγωγή ξύλου με καλύτερες 

ιδιότητες είναι η χημική τροποποίηση, δηλαδή η βελτίωσή του ξύλου με χρήση 

ακίνδυνων χημικών ουσιών και η θερμική τροποποίηση, δηλαδή η βελτίωση των 

ιδιοτήτων του ξύλου με χρήση θερμότητας. Κύριος στόχος αυτών των τεχνολογιών 

είναι το τροποποιημένο ξύλο να έχει μεγαλύτερη σταθερότητα στις διαστάσεις 

(μικρότερη ρίκνωση-διόγκωση) και μεγαλύτερη ανθεκτικότητα η οποία συσχετίζεται 

με την αντίσταση στους μύκητες, τα ξυλοφάγα έντομα και την ηλιακή ακτινοβολία 

(περιβαλλοντολογικές επιδράσεις).

Τεχνολογία Accoya – χημικά τροποποιημένο ξύλο

Μια περίπτωση χημικής τροποποίησης του ξύλου αποτελεί η καινοτόμος 

τεχνολογία Accoya η οποία κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας με το 

εμπορικό όνομα AccoyaWood. Η τεχνολογία αυτή έφτασε σε βιομηχανικό επίπεδο 

χάρις τις πολύχρονες ερευνητικές προσπάθειες των Αμερικανών ερευνητών Dr. 

Alfred Stamm (1947-1980) και Καθ. Roger Rowell (1985-2004) του Forest Products 

Lab - Madison και του Σουηδού Καθ. Rune Simonson (1990-2004) του Chalmers 

University of Technology. Η μέθοδος αυτή τροποποιεί χημικά το ξύλο επιτρέποντας

έτσι τη βελτίωση ειδών, π.χ. πεύκου, Oregon pine, οξιάς. Η παραγόμενη ξυλεία 

φέρει οικολογικό σήμα και είναι εξαιρετικά υψηλής ποιότητας.

H διαδικασία στην οποία βασίζεται το ξύλο Accoya®, η ακετυλίωση, έχει αποδειχτεί 

ότι βελτιώνει σημαντικά τις ιδιότητες του ξύλου ώστε να θεωρείται ως η καλύτερη 

μέθοδος ανάμεσα σε πολλές άλλες. 

Οι φυσικές ιδιότητες κάθε υλικού καθορίζονται από την χημική του δομή. Το ξύλο 

περιέχει σε αφθονία χημικές ενώσεις που ονομάζονται ελεύθερα υδροξύλια. Αυτές 

απορροφούν και απελευθερώνουν νερό σύμφωνα με τις αλλαγές των κλιματικών 

συνθηκών στις οποίες εκτίθεται το ξύλο.

Αυτός είναι και ο κύριος λόγος για τον οποίο το ξύλο συστέλλεται και διαστέλλεται

Η ακετυλίωση αλλάζει αποτελεσματικά τα ελεύθερα υδροξύλια μέσα στο ξύλο και 

τα μετατρέπει σε ομάδες ακετύλης. Όταν η ομάδα ελεύθερων υδροξυλίων 

μετατρέπεται σε ομάδα ακετύλης, η ιδιότητα του ξύλου να απορροφά νερό 

μειώνεται σε μεγάλο βαθμό, καθιστώντας το ξύλο περισσότερο σταθερό ως προς τις 

μεταβολές των διαστάσεων του και καθώς δεν είναι πια απορροφητικό (χάνει την 

υγροσκοπικότητα του) γίνεται εξαιρετικά ανθεκτικό.

Η τεχνολογία του τροποποιημένου ξύλου AccoyaWood βασίζεται στα ακόλουθα 

στάδια:

- Επιλογή ξυλείας και ξήρανση (μέχρι 2-4% ποσοστό περιεχόμενης υγρασίας).

- Εμποτισμός της ξυλείας με κατάλληλο καταλύτη. Ο εμποτισμός της ξυλείας 

διογκώνει τα κυτταρικά τοιχώματα του ξύλου με σκοπό τη διευκόλυνση της 

χημικής αντίδρασης.

- Αντίδραση του ξύλου με το χημικό αντιδραστήριο. Η ξυλεία μεταφέρεται σε 

κλειστούς κλιβάνους και η χημική τροποποίηση πραγματοποιείται σε 

θερμοκρασία ~1200

C.

- Προσθήκη ακετόνης. Η ακετόνη προστίθεται στον αντιδραστήρα για μια ώρα 

περίπου με σκοπό τον τερματισμό της χημικής αντίδρασης.

- Ξήρανση της ξυλείας και τελικός κλιματισμός.

Φυσικές ιδιότητες. Η πυκνότητα του AccoyaWood είναι περίπου 10% υψηλότερη σε 

σχέση με το μη τροποποιημένο ξύλο, γεγονός που οφείλεται στην είσοδο των 

ακετυλικών ομάδων στα κυτταρικά τοιχώματα και την πλήρωση των κενών χώρων. 

Η υγροσκοπικότητα του AccoyaWood (ρίκνωση & διόγκωση) μειώνεται με συνέπεια 

τη βελτίωση της διαστασιακής σταθερότητάς του. 

Πρόσθετα, το AccoyaWood είναι λιγότερο ανισότροπο, καθώς η διαφορά μεταξύ 

εφαπτομενικής και ακτινικής ρίκνωσης και διόγκωσης είναι σημαντικά μικρότερη, 

ενώ εμφανίζει και μικρότερη θερμική αγωγιμότητα.

Ανθεκτικότητα

σε βιολογικούς παράγοντες : H ανθεκτικότητα των ελάχιστα 

ανθεκτικών ειδών ερυθρελάτης & πεύκης βελτιώνεται σημαντικά (κλάση 

ανθεκτικότητας 1). Είναι χαρακτηριστικό ότι η ανθεκτικότητα του AccoyaWood από 

πεύκο είναι υψηλότερη κι από αυτή των ανθεκτικών τροπικών ειδών Teak και Red 

Meranti. To AccoyaWood πεύκης προσφέρεται με εγγύηση 25 ετών όταν χρησιμοποιείται σε άμεση επαφή με το έδαφος. Επίσης έχει μεγαλύτερη 

ανθεκτικότητα στην ηλιακή ακτινοβολία.

To AccoyaWood είναι χημικώς «ένα νέο είδος ξύλου» που παράγεται με τρόπο 

φιλικό προς το περιβάλλον. Ο οξικός ανυδρίτης που χρησιμοποιείται για την 

παραγωγή του μεταβάλλει τα χημικά συστατικά του, ενώ μετά το τέλος του κύκλου 

ζωής του μπορεί να χειρισθεί όπως το μη τροποποιημένο ξύλο.

Ξήρανση του ξύλου

Η ξήρανση των ξύλων απαιτεί μεγάλη προσοχή, διότι είναι δυνατόν κατά τη 

διάρκεια της να δημιουργηθούν ρηγματώσεις, λόγω ταχύτερης ξηράνσεως των 

επιφανειακών στρώσεων ή των άκρων των ξύλων, είτε σήψη, λόγω ανάπτυξης

μυκήτων, είτε τέλος στρεβλώσεις ή κακώσεις εν γένει, λόγω κακής στοίβαξης τους. 

Κατά τη φυσική ξήρανση τα ξύλα τοποθετούνται κάτω από απλό ή εν μέρει κλειστό 

υπόστεγο σε στρώσεις, διαχωριζόμενα με πηχάκια ξηρής μαλακής ξυλείας, ειδικών 

κάθε φορά διαστάσεων και ανά ορισμένες αποστάσεις μεταξύ τους, ώστε να 

πραγματοποιείται ο καλύτερος δυνατός αερισμός των προς ξήρανση ξύλων. 

Τμήμα  της φυσικής ξήρανσης των ξύλων επιτυγχάνεται επίσης και με τη διατήρηση τους 

εντός ύδατος μέχρι εκβολής του χυμού τους από το νερό που εισδύει. Με την 

εξάτμιση του νερού αυτού το ξύλο ξηραίνεται πολύ ταχύτερα, ή με την εξάτμιση του 

χυμού του, αποφεύγονται έτσι και τυχόν σήψεις του ξύλου.

Η τεχνητή ξήρανση πλεονεκτεί έναντι της φυσικής, διότι αφενός μεν οι συνθήκες 

ξήρανσης ρυθμίζονται (θερμοκρασία μέχρι 180° C και υψηλή υγρασία, χρόνος δε 

παραμονής του ξύλου σε αυτές τις συνθήκες ανάλογος της αρχικής υγρασίας και της 

επιθυμητής τελικής αυτού), αφετέρου δε, δεν προκαλείται σήψη των ξύλων. 

Κατά  την ξήρανση αυτή τα ξύλα στοιβάζονται πάνω σε φορεία και εισάγονται σε 

κλιβάνους, όπου ξηραίνονται είτε με ξηρό και θερμό αέρα, εισαγόμενου μέσω

διάτρητου σωλήνα κατά διαστήματα και απαγόμενου, ψυχρού πλέον, από άλλον

σωλήνα, είτε μέσω ατμού (φουρνιστή ξυλεία) , διοχετευόμενου μέσω διάτρητου 

σωλήνα μέχρι αποπλύσεως του χυμού των ξύλων, διαπιστωμένης εκ της απόχρωσης 

του εκρέοντος νερού, και στη συνέχεια ξήρανσης των ξύλων, είτε τέλος μέσω 

διοχέτευσης καπνού (καπνιστή ξυλεία), εισαγομένου μετά την παραγωγή του από 

καύση ξύλων σε εστίες. Η τεχνητή ξήρανση απαιτεί μεγάλη προσοχή. 

Πολύ γρήγορη ξήρανση δεν δίνει καλής ποιότητας ξύλα.

Η χημική ξήρανση των ξύλων συνίσταται στον εμποτισμό των επιφανειακών 

στρωμάτων των ξύλων με διάλυμα, οπότε η ξήρανση αρχίζει από τα εσωτερικά 

στρώματα, ενώ τα εξωτερικά διατηρούν μεγαλύτερο ποσοστό υγρασίας. Έτσι 

αποφεύγονται ρηγματώσεις στη μάζα των ξύλων.

Μετά την ξήρανσή τους, τα ξύλα αποθηκεύονται με προσοχή προς αποφυγή 

στρεβλώσεων. Το ξύλο θεωρείται ξηρό εν γένει, όταν το ποσοστό της περιεχόμενης 

υγρασίας είναι μικρότερο του 20% του ξηρού βάρους του. 

Το ποσοστό της υγρασίας των ξύλων ποικίλει, αναλόγως του προορισμού τους. Η 

ξυλεία επιπλοποιίας πρέπει να έχει υγρασία 6 - 10%, η ξυλεία κουφωμάτων και 

στοιχείων κατασκευής, τα οποία βρίσκονται μεταξύ εσωτερικού και υπαίθριου 

χώρου, πρέπει να έχει υγρασία 12-15%, η δε ξυλεία εξωτερικών κατασκευών 15-

20%.

Προσδοκώμενη διάρκεια ζωής και ευαισθησία μελών ξύλου

Η διάρκεια ζωής για την οποία σχεδιάζεται ένα κτίριο ή τμήματα αυτού είναι η 

περίοδος λειτουργίας της κατασκευής που προσδιορίζεται από τον μηχανικό και τον 

πελάτη. Ως χρόνος λειτουργίας ορίζεται το χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο δεν 

είναι απαραίτητη κάποια πολυέξοδη διαδικασία συντήρησης ή αποκατάστασης. Το 

σημείο που τελειώνει η περίοδος λειτουργίας του κτιρίου υποδηλώνει το όριο της 

ανθεκτικότητας του στο χρόνο.(Trada Technology).

Μερικά τμήματα εντός της κατασκευής μπορεί να θεωρηθούν αντικαταστάσιμα. Η 

επιλογή ανάμεσα στη χρήση υψηλής ποιότητας ανθεκτικών ξύλων τα οποία δεν 

χρειάζεται να αντικατασταθούν ή στη χρήση χαμηλότερης ποιότητας ξύλων τα 

οποία είναι δυνατόν να αντικατασταθούν με νέα σε περίπτωση που παρουσιάσουν 

προβλήματα υπόκειται στην εκτίμηση του μηχανικού ο οποίος μελετά και λαμβάνει 

υπόψη τους κινδύνους αλλά και το κόστος και προφανώς τον ιδιοκτήτη.

O δομικός ρόλος ενός ξύλινου τμήματος μιας κατασκευής καθορίζει τη διάρκεια ζωής που 

απαιτείται να έχει, λαμβάνοντας φυσικά υπόψη και τη δυνατότητα συντήρησης και 

αποκατάστασης του. 

Επισημαίνεται ότι κάθε μέλος ή σύστημα κατασκευής 

υποβάλλεται σε διάφορες καταπονήσεις κατά τη διάρκεια της ζωής του οι οποίες ξεκινούν 

πολύ νωρίς, από την φάση ακόμα μετατροπής του από πρώτη ύλη σε δομικό στοιχείο, στη 

συνέχεια κατά τη διάρκεια της κατασκευής, φυσικά κατά τη διάρκεια χρήσης του αλλά και 

την απόθεση του μετά τη χρήση. 

Ο μηχανικός και ο πελάτης ή ιδιοκτήτης θα πρέπει να 

λαμβάνουν υπόψη τις οικονομικές επιπτώσεις που έχει κάθε καθοριζόμενη διάρκεια ζωής

και θα πρέπει να εξισορροπούν το αρχικό κόστος κατασκευής με αυτό της συντήρησης και 

της αποκατάστασης της.

Φυσική Ανθεκτικότητα Ξύλου

Η ανθεκτικότητα που παρουσιάζει κάθε είδος ξύλου στους βιολογικούς κινδύνους 

ονομάζεται φυσική ανθεκτικότητα.

Συνήθως τα είδη ξύλων κατηγοριοποιούνται σε τέσσερις ή πέντε ομάδες 

ανθεκτικότητας ανάλογα με τη συμπεριφορά του καρδιόξυλου όταν αυτό είναι 

θαμμένο ή έρχεται σε επαφή με το έδαφος.

Αν αναλογιστούμε πως το ξύλο είναι ένα οργανικό προϊόν, είναι εκπληκτικό το πώς 

μπορεί και αντιστέκεται στις προσβολές από μύκητες και έντομα για μεγάλο 

χρονικό διάστημα. Αυτή η αντίσταση μπορεί να εξηγηθεί εν μέρει από τα βασικά 

συστατικά του κυτταρικού τοιχώματος και από την εναπόθεση εκχυλισμάτων στο 

καρδιόξυλο.

Η παρουσία της λιγνίνης (lignin) που πλαισιώνει και προστατεύει την κρυσταλλική 

κυτταρίνη φαίνεται να προσφέρει ένα μικρό βαθμό αντίστασης στους βιολογικούς 

εισβολείς. Η αντίσταση του σομφού ξύλου είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από αυτή 

των μελών των φυλλωμάτων. Η προσβολή από μύκητες έχει ως αφετηρία την 

παρουσία υγρασίας με κατώτερο όριο το 18-20% για το ξύλο ενώ το αντίστοιχο όριο 

για τα φυτά χωρίς λιγνίνη είναι περίπου το μισό.

Το ξύλο περιέχει μικρή ποσότητα αζώτου, της τάξης του 0,03-0,1% της μάζας του και 

αφού αυτό το στοιχείο είναι μια προϋπόθεση για την ανάπτυξη των μυκητών, η 

παρουσία του σε τόσο μικρές ποσότητες συνεισφέρει στη φυσική ανθεκτικότητα 

του ξύλου.

Ο κύριος παράγοντας ο οποίος προσδίδει αντοχή στο ξύλο έναντι βιολογικών 

κινδύνων είναι αναμφισβήτητα η παρουσία των εκχυλισμάτων στο καρδιόξυλο. Η 

πολύ μεγαλύτερη ανθεκτικότητα του καρδιόξυλου σε σχέση με το σομφό ξύλο σε 

μερικά είδη αποδίδεται πρώτιστα στην παρουσία των παραπάνω τοξικών ουσιών, 

πολλές από τις οποίες είναι φαινολικής προέλευσης. Άλλοι παράγοντες όπως η 

διαφορές στην εναλλαγή της περιεχόμενης υγρασίας που παρουσιάζουν τα δύο 

αυτά τμήματα του δέντρου, η διαφορά της πυκνότητας και η απόθεση κολλωδών 

ουσιών και ρητινών παίζουν επίσης έναν καθοριστικό ρόλο στον καθορισμό της 

ανθεκτικότητας του καρδιόξυλου.

Διαφορετικές τιμές ανθεκτικότητας μπορούν να προκύψουν ακόμα και μέσα στην 

περιοχή του καρδιόξυλου. Σε κάποια ξύλα η εξωτερική ζώνη του καρδιόξυλου έχει 

μεγαλύτερη αντοχή από ότι η εσωτερική. Η διαβάθμιση αυτή οφείλεται στη 

διαφορετική περιεκτικότητα της κάθε ζώνης σε εκχυλίσματα.

Λόγω του ότι τα φυσικά εκχυλίσματα 

προσδίδουν σκουρότερο χρώμα στο 

ξύλο ισχύει εμπειρικά ότι το 

σκοτεινότερο χρώμα, είναι δείκτης 

μεγαλύτερης φυσικής ανθεκτικότητας. 

Δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ 

πυκνότητας και φυσικής ανθεκτικότητας 

εν γένει

Η ανθεκτικότητα του καρδιόξυλου ποικίλει σημαντικά ανά είδος ξύλου, και όπως 

προαναφέρθηκε είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον τύπο και την ποσότητα των 

εκχυλισμάτων που περιέχει. Τα καρδιόξυλα που στερούνται αυτών των ουσιών 

παρουσιάζουν πολύ χαμηλή φυσική ανθεκτικότητα. 

Πλεονεκτήματα - Μειονεκτήματα του Ξύλου

Πλεονεκτήματα:

Το ξύλο θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι ένα από τα παρεξηγημένα δομικά 

υλικά. Έχει λανθασμένα συνδεθεί με την έλλειψη πυροπροστασίας, την καταστροφή 

του περιβάλλοντος, την μειωμένη ανθεκτικότητα αλλά και με την αδυναμία 

παραλαβής μεγάλων φορτίων.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι :

- το ξύλο είναι το μόνο υλικό που μπορεί να ανανεώνεται με ρυθμό μεγαλύτερο 

από την κατανάλωση του.

- Έχει σε σχέση με τα άλλα δομικά υλικά εύκολη επεξεργασία με σημαντικά 

μικρότερη κατανάλωση ενέργειας και έκλυση CO2 στην ατμόσφαιρα.

- Επίσης όταν παρέλθει ο χρόνος χρήσης του δεν ρυπαίνει το περιβάλλον, διότι 

κάτω από κατάλληλες συνθήκες, αποσυντίθεται.

- Οι ξύλινες κατασκευές εντάσσονται αρμονικά στο φυσικό περιβάλλον.

Παρέχουν μεγάλες αντοχές με σχετικά μικρό ίδιο βάρος και συμπεριφέρονται 

εξαιρετικά σε σεισμικές καταπονήσεις όταν είναι σχεδιασμένες σωστά. Το 

ξύλο αποτελεί το κυρίαρχο δομικό υλικό των σημαντικότερων αντισεισμικών 

δομικών συστημάτων του κόσμου. 

- Αν και είναι κατασκευασμένες από καιγόμενο υλικό, έχουν σε ικανοποιητικό 

βαθμό προβλέψιμη συμπεριφορά έναντι φωτιάς (από την αρχή του 20ου 

αιώνα εντάχθηκε στο σύστημα ακριβούς υπολογισμού χρόνου αντοχής στην 

πυρκαγιά).

- Το ξύλο ως δομικό υλικό έχει θερμομονωτικές ιδιότητες και είναι κακός 

αγωγός του ηλεκτρισμού. Έχει μικρή θερμική συστολή και διαστολή και πολύ 

καλές ακουστικές ιδιότητες. 

- Επίσης παρουσιάζει καλή αντοχή σε αραιά διαλύματα οξέων.

Μειονεκτήματα:

Το ξύλο είναι υγροσκοπικό υλικό, αυτό σημαίνει πως απορροφά υγρασία από την 

ατμόσφαιρα όταν είναι ξηρό και αποδίδει αντίστοιχα υγρασία στο περιβάλλον όταν 

είναι υγρό, έως ότου το περιεχόμενο ποσοστό υγρασίας του έλθει σε ισορροπία με 

την πίεση των υδρατμών του περιβάλλοντος.

Για όλους τους συνδυασμούς θερμοκρασίας περιβάλλοντος και πίεσης υδρατμών1

υπάρχει ένα αντίστοιχο ποσοστό περιεχόμενης υγρασίας του ξύλου όπου δεν 

έχουμε ούτε εσωτερική αλλά ούτε και εξωτερική μετακίνηση υδρατμών. Αυτό το 

ποσοστό υγρασίας ονομάζεται ποσοστό υγρασίας του ξύλου σε ισορροπία με το 

περιβάλλον.

Το ξύλο εξαιτίας της υγροσκοπικότητας του (πρόσληψη και αποβολή υγρασίας) 

μεταβάλλει της διαστάσεις του κάθετα στην διεύθυνση των ινών. Συνήθως 

διαχωρίζουμε τις αλλαγές αυτές όταν συμβαίνουν σε στεγνό ξύλο όπου η

περιεχόμενη υγρασία του ξύλου μειώνεται άμεσα κατά ένα μεγάλο ποσοστό (κάτω 

από 12%) και σε αυτές που συμβαίνουν σε στεγνό ξύλο εξαιτίας των καθημερινών 

αλλαγών στη σχετική υγρασία στην περιβάλλουσα ατμόσφαιρα. Οι πρώτες 

καλούνται ρίκνωση (shrinkage) ενώ οι τελευταίες ονομάζονται μετακίνηση 

(movement).

Ρίκνωση ονομάζεται η μείωση των διαστάσεων του ξύλου. Λόγω της ιδιαιτερότητας 

και της ανομοιομορφίας του υλικού ο βαθμός ρίκνωσης μπορεί να είναι 

διαφορετικός στις τρεις διαστάσεις (μεγαλύτερος κάθετα στη διεύθυνση των ινών 

του). Με άλλα λόγια το ξύλο συμπεριφέρεται ανισότροπα σε ότι έχει σχέση με το 

νερό. Ωστόσο η ποικιλότητα που συναντάμε στον βαθμό ρίκνωσης λόγω 

διαφορετικότητας στο είδος του ξύλου είναι πολύ πιο σημαντική από αυτή που 

συμβαίνει στις τρείς διαστάσεις του ίδιου ξύλου όπως παρουσιάζεται στον πίνακα 

1.1.

Είδη ξυλείας

Τα δέντρα από τα οποία παράγεται η δομική ξυλεία κατατάσσονται σε κωνοφόρα ή 

αειθαλή, γνωστή και ως μαλακή ξυλεία και σε πλατύφυλλα ή φυλλοβόλα, γνωστή 

και ως σκληρή ξυλεία. Για τον εύκολο διαχωρισμό της σημαίνεται με C 

(coniferous=κωνοφόρο) ή D (deciduous=φυλλοβόλο), κατ’αντιστοιχία προς το 

δένδρο παραγωγής της.

Μαλακή Ξυλεία (Softwood) 

Είναι ο γενικός όρος που χρησιμοποιείται στη ξυλουργική βιομηχανία για την ξυλεία 

από κωνοφόρα δέντρα (βελονοειδή δέντρα του γένους Πεύκη). Συμπεριλαμβάνει: 

πεύκη, ελάτη, κέδρο, έλατο, λάρτζινο (αγριόπευκο), έλατο Douglas fir, κωνοφόρο 

έλατο, κυπαρίσσι, pitch-pine, άρκευθος, σεκόγια, ήμερο έλατο κ.α. 

Όπως υπονοεί και η ονομασία, τα ξύλα μαλακής ξυλείας είναι όντως μαλακότερα 

από αυτά της σκληρής ξυλείας, αλλά υπάρχουν και μερικές αξιοσημείωτες 

εξαιρέσεις. Για παράδειγμα, το έλατο Douglas fir είναι πιο σκληρό και πιο ανθεκτικό 

από πολλά ξύλα σκληρής ξυλείας, ενώ αντιθέτως η κιγχόνη (balsa), ένα δέντρο 

σκληρής ξυλείας από τεχνική άποψη, έχει πιο μαλακό ξύλο από πολλά ξύλα 

μαλακής ξυλείας. 

Η διαφορά μεταξύ μαλακής και σκληρής ξυλείας οφείλεται στη μικροσκοπική δομή 

του ξύλου. Η μαλακή ξυλεία περιέχει μόνο δύο ειδών κύτταρα: διαμήκη κυλινδρικά 

αγγεία (ή τραχείδια) και εγκάρσια ακτινοτραχείδη κύτταρα. Στη μαλακή ξυλεία δεν 

υπάρχουν τα αγγεία που μεταφέρουν το νερό που έχει η σκληρή ξυλεία και που 

εμφανίζονται ως ‘πόροι'. Στη μαλακή ξυλεία η εσωτερική κυκλοφορία του νερού 

γίνεται μόνο μέσω των τραχεϊδών. Μερικά δέντρα, όπως η πεύκη, η ελάτη, το 

αγριόπευκο και το έλατο Douglas fir, έχουν κανάλια που μεταφέρουν ρητίνη η 

οποία προστατεύει το δέντρο από κακώσεις. 

Γενικά, η μαλακή ξυλεία δουλεύεται πιο εύκολα. Αποτελεί το μεγαλύτερο ποσοστό 

της δομικής ξυλείας που χρησιμοποιεί ο μηχανικός και έχει ένα ευρύ φάσμα 

χρήσεων και εφαρμογών. Χρησιμοποιείται ως κύριο υλικό στην οικοδομική όπως 

επίσης και στην επιπλοποιία αλλά και για πολλά άλλα προϊόντα (καλουπώματα, 

πόρτες, παράθυρα κ.α.). Επίσης η μαλακή ξυλεία χρησιμοποιείται και στη 

κατασκευή χαρτιού καθώς και στη παραγωγή βιομηχανικών προιόντων ξύλου (π.χ. 

ξυλόπλακες διαφόρων τύπων, ινόπλακες, ΜDF κ.α).

Σκληρή Ξυλεία (hardwood)

Αποτελεί την ξυλεία από πλατύφυλλα, αγγειόσπερμα ή ανθοφόρα δέντρα (κυρίως 

φυλλοβόλα, αλλά όχι αποκλειστικά, όπως π.χ. τα τροπικά δέντρα). Χαρακτηριστικά 

δέντρα που ανήκουν σε αυτό το είδος ξυλείας είναι η δρυς, η καστανιά, η καρυδιά, 

η σημύδα, το σφενδάμι, η φτελιά, η μουριά, η ελιά, η ακακία, η οξιά, ο πλάτανος, η 

κλήθρα, η φουντουκιά, η φιλύρα, η λεύκη κτλ . 

Γενικά, η σκληρή ξυλεία έχει μεγαλύτερη πυκνότητα και σκληρότητα από αυτή της 

μαλακής ξυλείας, παρόλο που υπάρχει μεγάλη ποικιλία στη πραγματική 

σκληρότητα των ξύλων και στις δύο κατηγορίες με αρκετή αλληλοεπικάλυψη. 

Μερικά δέντρα σκληρής ξυλείας (π.χ. μπάλσα) είναι μαλακότερα από δέντρα 

μαλακής ξυλείας, ενώ το ήμερο έλατο είναι ένα παράδειγμα σκληρού ξύλου από 

δέντρο μαλακής ξυλείας. 

Τα δέντρα σκληρής ξυλείας έχουν πλατιά φύλλα και κεκλεισμένα καρύδια ή 

σπόρους όπως τα βελανίδια. Συνήθως φυτρώνουν σε υποτροπικές περιοχές της 

Αφρικής Ευρώπης και Ασίας.

Υπάρχουν περίπου εκατό φορές περισσότερα είδη σκληρής ξυλείας εν συγκρίσει με 

την μαλακή ξυλεία. Τα υδροφόρα αγγεία τους διαφέρουν σε μέγεθος, σχήμα και 

πεδίο διάτρησης (απλό, βαθμιδωτό, δικτυωτό ή βελονοειδές), και στη δομή του 

κυτταρικού τοιχώματος (π.χ. σπειροειδές πάχος). 

Η σκληρή ξυλεία είναι συνήθως πιο ανθεκτική στη σήψη από τη μαλακή ξυλεία, 

ιδίως όταν χρησιμοποιείται σε εξωτερικές εφαρμογές. Όμως, οι ξυλουργικές 

κατασκευές αποκλειστικά από σκληρό ξύλο είναι πολύ πιο πολυδάπανες εν 

συγκρίσει με αυτές της μαλακής ξυλείας.

Στο παρελθόν, η σκληρή τροπική ξυλεία ήταν πιο εύκολα διαθέσιμη αλλά τώρα, εξ 

αιτίας θεμάτων βιωσιμότητας των δασικών περιοχών, η παροχή της είναι 

περιορισμένη. Για παράδειγμα, πολλές πόρτες που παλαιότερα κατασκευάζονταν 

από συμπαγή στοιχεία σκληρής ξυλείας τώρα κατασκευάζονται από εξωτερικά 

φύλλα καπλαμά σκληρής ξυλείας συγκολλημένα σε διαφόρων τύπων ξυλόπλακες.

Το ξύλο ως δομικό υλικό

Όταν το ξύλο εξετάζεται ως δομικό υλικό για την παραγωγή βιομηχανικών 

προϊόντων ξύλου ή για την χρήση του σε κατασκευές, ορισμένα φυσικά αυξητικά 

χαρακτηριστικά του δέντρου αποτελούν σημαντικά ελαττώματα τα οποία μπορούν 

να υποβαθμίζουν την αρχιτεκτονική/αισθητική του αξία καθώς και τη μηχανική του 

συμπεριφορά. Τα σημαντικότερα φυσικά ελαττώματα των ξύλινων δομικών 

στοιχείων είναι οι ρόζοι και η εντεριώνη.

Ρόζοι ονομάζονται τα ενσωματωμένα τμήματα των κλαδιών του δέντρου στον 

κορμό. Διακρίνονται σε :

συμφυείς (σύμφυτους) ή χλωρούς, ή ζωντανούς, ή υγιείς, οι οποίοι αποτελούν 

τα ζωντανά κλαδιά που είναι ενσωματωμένα στον κορμό την στιγμή της 

υλοτόμησης και 

αποπίπτοντες ή νεκρούς οι οποίοι αποτελούν τα ξερά, νεκρά κλαδιά που 

περικλείονται μέσα στον κορμό την στιγμή της υλοτόμησης και ουσιαστικά 

αποτελούν ξένα σώματα με μικρή πλέον σύνδεση με το υπόλοιπο τμήμα του 

κορμού.

Η ύπαρξή τους οδηγεί σε αποκλίσεις από την ευθυΐνια και σε ζώνες με θλιψιγενές 

και εφελκυσμογενές ξύλο. Η παρουσία των ρόζων και ιδιαίτερα των νεκρών ρόζων 

αποτελεί τον βασικότερο παράγοντα ελάττωσης των μηχανικών αντοχών του ξύλου.

Επίσης η διάμετρος των ρόζων και η διάταξη τους (π.χ. μεγάλη συγκέντρωση σε μια 

μικρή περιοχή) μπορεί να έχει μεγαλύτερη επιρροή από τον αριθμό τους. Έχουν 

δυσμενέστερη επιρροή όταν βρίσκονται στην εφελκυόμενη περιοχή του στοιχείου. 

Αντίθετα η παρουσία σύμφυτων ρόζων αυξάνει την αντοχή σε εγκάρσια θλίψη.

Εντεριώνη καλείται η μαλακή, σπογγώδης και ελαφρά ουσία που συναντάται στο 

κέντρο του στελέχους πολλών φυτών. Συνήθως συνίσταται από κυτταρώδη ιστό 

μόνο. Η εντεριώνη δημιουργεί προβλήματα όταν είναι ενσωματωμένη στη διατομή 

δομικών μελών, λόγω διαφορετικής δομής από το υπόλοιπο ξύλο. Συνοδεύεται 

συνήθως από ρόζους και ραγάδες και ανάλογα με το μέγεθός της μπορεί να 

συνεπάγεται μείωση της μηχανικής αντοχής.

Παγκάκια - τραπεζόπαγκοι

Το παγκάκι είναι η πιο κλασική και συνηθισμένη ξύλινη κατα-

σκευή υπαίθρου που συναντάμε σε πάρκα, χώρους αναψυ-

χής, θέσεις θέας. Ο τραπεζόπαγκος είναι σύνθετη ενιαία

κατασκευή από τραπέζι και δύο παγκάκια που χρησιμοποιού-

ται σε ευρεία κλίμακα σαν τραπέζια εξοχής.Υπάρχει πληθώρα

από σχέδια και μεγέθη. Τους συναντάμε σε τοποθεσίες κατάλ-

ληλες για υπαίθρια γεύματα.

Πρόκειται για έπιπλα εξοχής που

σχεδιάζονται και προβλέπεται εφαρμογή τεχνολογίας κατα-

σκευής που διασφαλίζει την μηχανική αντοχή, την μεγάλη

διάρκεια ζωής κάτω από τις αντίξοες καιρικές συνθήκες, την

κατάλληλη συντήρηση και τέλος την υψηλή αισθητική αξία.

Οι πρώτες ύλες ξύλου μπορεί να είναι: λεπτή στρογγύλη ή

ημίπριστη ξυλεία πεύκης, κυπαρισσιού και καστανιάς(Εικ. 9,

10 και 11), πριστή ξυλεία πεύκης, λάρικας, κυπαρισσιού, κα-

στανιάς, δρυός, Ιroko κ.α.

Παρουσιάζεται ένας οκτάγωνος τραπεζό-

παγκος εξοχής από συμπαγή ξυλεία πεύκου. 

Παρουσιάζεται ένας τραπεζόπαγκος από πριστή ξυλεία πεύ-

κου, κατασκευασμένος σύμφωνα με προδιαγραφές: Αντοχή

δεσμών κόλλας (DIN EN 204-D4), αντοχή σε υγρασία (DIN

68705 AW), αντοχή σε θερμότητα (WATT 91 > 7 N/mm2),

αντοχή σε θλίψη (DIN 52185), αντοχή σε διάτμηση (DIN

52187).

Οι παιδικές χαρές είναι το περιβάλλον όπου τα παιδιά έχουν

τη δυνατότητα να παίξουν, να ξεφύγουν για λίγο από τα μα-

θήματα και από τη ζωή μέσα στο σπίτι. Θα πρέπει λοιπόν να

είναι σχεδιασμένες με ιδιαίτερηφροντίδα και ευαισθησία ώστε

να είναι προσιτές και ασφαλείς για αυτά. Για την ασφάλεια των

παιδικών χαρών έχουν υιοθετηθεί από τον ελληνικό φορέα

πιστοποίησης(ΕΛΟΤ)τα Ευρωπαϊκά πρότυπα EN1176 μέρος

1 μέχρι 6 και EN1177. Με αυτές τις προδιαγραφές, όλα τα

μέρη των παιδικών χαρών θα πρέπει να είναι από ξύλο ή πλα-

στικό. Επίσης δεν θα πρέπει να υπάρχουν μεταλλικές περι-

φράξεις ή άλλες μεταλλικές κατασκευές κοντά στα παιχνίδια.

Προϊόντα ξύλου που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην κα-

τασκευή των παιδικών χαρών είναι:

• σύνθετη ξυλεία πεύκης, λάρικας, Iroko, με κόλλα εξωτερικής

χρήσης

• φαινολικό κόντρα πλακέ

• κορμοί μικρής διαμέτρου και στύλοι πεύκης (Εικ. 13), κα-

στανιάς, λάρικας, κυπαρισσιού, κέδρου

• σανίδες πεύκης, καστανιάς, λάρικας, κυπαρισσιού, κέδρου

Ιδιαίτερη έμφαση δίνουμε στην χρήση του Ελληνικού κυπα-

ρισσιού που είναι από τα πλέον κατάλληλα για εξωτερικές κα-

τασκευές.

Οι ξύλινες κατασκευές των παιδικών χαρών πρέπει να είναι

ασφαλείς κατά τη χρήση τους από τα παιδιά. Τα αδύνατα ση-

μεία των κατασκευών αυτών είναι: η στατική τους επάρκεια,

οι σωστές διαστάσεις ανάλογα με το είδοςτης κατασκευής και

το είδοςτου ξύλου, οι χρησιμοποιούμενες συνδέσεις, ο προ-

ληπτικός χειρισμός προστασίας του ξύλου και το φινίρισμα

των ξύλινων κατασκευών.

Σε ότι αφορά τη στατική επάρκεια και τις διαστάσεις των πρι-

στών πρέπει να αποτελούν δεδομένα στατικής μελέτης και

σχεδιασμού, εγκεκριμένα και πιστοποιημένα, με σωστές δια-

στάσεις και με εφαρμογή της κατάλληληςτεχνολογίας συνδέ-

σεων και κατεργασίας ξύλου και με τη χρήση των κατάλληλων

προϊόντων ξύλου. Σε ότι αφορά τον προληπτικό χειρισμό προ-

στασίαςτου ξύλου, επιτρέπονται μόνο οι ακόλουθοι χειρισμοί:

1. Προληπτικός εμποτισμός του ξύλου υπό πίεση με άλατα

βορίου και χαλκού.

2. Προληπτικός χειρισμός του ξύλου με λινέλαιο μετά τον

εμποτισμό του ξύλου με άλατα. Το λινέλαιο μειώνειτην προσ-

ρόφηση και αποβολή υγρασίας από το ξύλο αποτρέποντας

με αυτό τον τρόπο την δημιουργία ραγάδων. Τελική επικά-

λυψη του ξύλου με ακρυλικές υδροδιαλυτές λάκες εξωτερι-

κής χρήσης σε διάφορους χρωματισμούς ή με ριπολίνη. Σε

κάθε περίπτωση το εμποτισμένο με βορικά άλατα ξύλο, θα

πρέπει να είναι επικαλυμμένο με φιλμ λαδιού και βαφής. Οι

επιφάνειες με τις οποίες έρχεται σε άμεση επαφή το παιδί δεν

πρέπει να είναι εμποτισμένες.

Σε ότι αφορά τις χρησιμοποιούμενες συνδέσεις, οι πλέον

ασφαλείς είναι οι συνδέσεις μόρσου και οι ανοξείδωτες με-

ταλλικές συνδέσεις, αλλά μη εκτεθειμένες σε σημεία όπου

μπορεί να τραυματιστείτο παιδί. Στα σημεία αυτά οι συνδέσεις

θα πρέπει να είναι κρυφές εσωτερικές ή με πλαστικό καπάκι.